Podglądamy ptaki -Ścieżka między Starościnem a Kuźnicą Dąbrowską

cms_powna_455_199_060712123912.jpeg Ścieżka rozpoczyna się przy zabytkowym pałacu w Starościnie, gdzie znajduje się pierwszy przystanek – „Park”. Początki pałacu w Starościnie sięgają Xv wieku. Miał on wówczas charakter dworu mieszkalnego należącego do starosty wrocławskiego. Pałac dwukrotnie gruntownie przebudowywano. Obecnie jest to budynek wolnostojący, jednopiętrowy, częściowo podpiwniczony, z poddaszem użytkowym w jednym ze skrzydeł. Obecnie znajduje się tu Ośrodek Młodzieży „Pałac”, prowadzący działalność w zakresie wycieczek szkolnych, kolonii i zimowisk. Ponadto organizowane są tam kursy, seminaria, konferencje. Park zajmuje w całości obszar 21 ha i obfituje w różne interesujące okazy dendroflory. Ogółem na terenie parku stwierdzono występowanie 97 różnych gatunków i odmian drzew i krzewów, w tym 38 rodzimych i  59 obcego pochodzenia. W parku znajduje się również pochodząca z XIX wieku oficyna, trzy stawy z wysepkami, kopiec widokowy i chyląca się ku upadkowi kaplica rodzinna.

cms_powna_458_220_060712143707.jpeg Po zwiedzeniu parku jedziemy drogą w kierunku Zbicy wzdłuż malowniczej alei lipowej i po około 0,5 km od granic miejscowości wjeżdżamy do lasu. Z lewej strony drogi rośnie tu dobrze zachowany fragment 80-letniego olsu. W drzewostanie oprócz olsu występuje jesion, pojedyncze buki oraz świerki. Fragmenty olsu oraz niewielkie oczka wodne spotkamy również nieco dalej po przejechaniu mostu na Szerzynie. Szosa graniczy w tym miejscu ze stawami hodowlanymi należącymi do Gospodarstwa Rybackiego Lasów Państwowych w Krogulnie. Są one jednak niedostępne d prowadzenia obserwacji ze względu na odgradzający je od drogi pas podmokłego lasu. Wyjeżdżamy z lasu, mijamy przydrożną kapliczkę pochodzącą z pierwszej połowy XIX wieku, w której znajduje się rzeźba św. Jana Nepomucena i dojeżdżamy do położonych po lewej stronie drogi stawów rybnych.

Znajduje się tu drugi przystanek ścieżki – „Stawy w Pieczyskach”. W celu obserwacji ptaków możemy wejść na oznaczony fragment grobli położonej najbliżej szosy. Należy pamiętać o zabraniu na wycieczkę lornetki i klucza do oznaczania ptaków. Za przystankiem drugim kontynuujemy wędrówkę w kierunku Pieczysk. W wiosce warto zwrócić uwagę na stojący przy drodze stary młyn, przekształcony obecnie na magazyn oraz tradycyjną zabudowę wiejską. Po lewej stronie drogi naprzeciwko młyna znajduje się 120-letni fragment olsu. W wiosce znajduję się również dwa gniazda bociana białego. Opuszczamy Pieczyska i między polami i łąkami jedziemy do Zbicy, gdzie skręcamy w prawo w stronę Kuźnicy Dąbrowskiej. W Zbicy mijamy trzecie już z kolei gniazdo bociana białego. Między Zbicą a Kuźnicą Dąbrowską biegną dwie drogi. Możemy jechać szosą lub około 100 m za wioską skręcić w gruntową drogę w prawo. Po około 200m droga gruntowa prowadzi do rzeki Stobrawy i wzdłuż niej do Kuźnicy Dąbrowskiej. Wczesną wiosną na mijanych terenach rolniczych zatrzymują się duże stada czajek. Można tu też zaobserwować żurawie. W Kuźnicy Dąbrowskiej przecinamy kolejny raz Stobrawę i dojeżdżamy do stawów hodowlanych Gospodarstwa Rybackiego Lasów Państwowych w Krogulnej.

Znajduje się tu trzeci przystanek – „Stawy w Kuźnicy” będący najważniejszym punktem obserwacji ptaków wodno-błotnych na ścieżce. Stawy rybne to mozaika wielu różnych środowisk, których wspólnym elementem jest obfitość wody. Z każdym ze środowisk związane są inne gatunki. Co więcej, same stawy w związku z prowadzoną tu gospodarką rybacką zmieniają swój wygląd w zależności od pory roku oferując w różnych okresach dogodne warunki dla odmiennych grup ptaków. Stąd tak wielka różnorodność gatunków i atrakcyjność tych miejsc dla obserwatorów przyrody. Ptaki pojawiają się na stawach w różnych celach – część z nich przystępuje u do lęgów, inne wykorzystują stawy jako teren polować gnieżdżąc się w ich sąsiedztwie. Jeszcze inne pojawiają się na nich, aby odpocząć podczas wędrówki lub szukają schronienia w okresie pierzenia. Za stawem skręcamy z drogi asfaltowej w prawo i idziemy kilkaset metrów do zabudowań leśniczówki. Tu skręcamy w lewo na most i kierujemy się w lewo w stronę widocznego w oddali lasu. Po obu stronach drogi rosną podmokłe lasy, w których dominuje zatopiona w śródleśnych oczkach wodnych olsza. Znajduje się tu czwarty przystanek ścieżki – „Ols”. Na wyniesionych kępach ulokowane są drzewa i krzewy oraz gatunki leśne i torfowiskowe. Dolinki porasta roślinność szuwarowa i wodna. Na terenie parku olsy ze strukturą kępowo – dolinową, takie jak te w Pieczyskach, należą do rzadkości. W miejscu, w którym się znajdujemy możemy jednak odszukać wszystkie elementy typowego olsu. Mijamy podmokłe tereny położone przy stawach, teren nieco wznosi się i miejsce olsów zajmują sośniny. Po jakimś czasie wychodzimy z lasu i przed nami roztacza się opadający lekko w dół krajobraz łąk i śródpolnych zadrzewień. Rozciągająca się przed nami dolina Stobrawy, w której zlokalizowana jest większa cześć ścieżki, ma w tym miejscu 3-3 km szerokości. Większą powierzchnię zajmują wyżej położone tarasy plejstoceńskie zbudowane z piasków żwirów rzecznych.

Na zachód od miejsca, w którym się znajdujemy, wzdłuż drogi Dąbrowa – Starościn, znajduje się krawędź owej doliny. Na zachód od niej wznosi się wysoczyzna polodowcowa zbudowana z glin zwałowych oraz piasków i żwirów wodnolodowcowych. Wysokość krawędzi dochodzi do 2-4 m, a miejscami podwyższona jest zespołami niewielkich wydm. Przed jedną z nich, na brzegu lasu, zlokalizowany jest piąty przystanek ścieżki – „Wydmy”. Utworzone w określonym miejscu wydmy mogły podlegać unieruchomieniu przez porośnięcie roślinnością, mogły jednak także się przesuwać i z czasem utworzyć formy przekształcone, a w przypadku nasunięcia kilku wydm prostych również formy złożone. U podstawy wydm występują często wilgotne zagłębienie terenu, tzw. niecki deflacyjne. Ze względu na większą wilgotność gruntu, mogły rozwijać się w nich zbiorowiska roślinności wilgociolubnej, w tym również torfowiska. Kontrastują one z roślinnością suchych borów sosnowych porastających wydmy, a ich występowanie zwiększa bioróżnorodność florystyczną i faunistyczną obszarów wydmowych. Z przystanku piątego kierujemy się polną drogą w stronę widocznej w oddali wioski. Po drodze mijamy kolejną wydmę, z której pozyskuje się piasek i dochodzimy do Starościna. 

 *Tekst oraz mapa użyte na stronie pochodzi z publikacji "Ścieżki przyrodniczo-krajoznawcze Stobrawskiego Parku Krajobrazowego" napisanej pod redakcją Macieja Gontarka i Krzysztofa Badory. Przewodnik wydany został przez Stowarzyszenie BIOS, Opole 2003.